Usuwamy azbestW październiku 2009 roku nasza szkoła przystąpiła do ogólnopolskiego konkursu "Usuwamy azbest", który jest elementem działań związanych z realizacją "Programu Oczyszczania Kraju z Azbestu", koordynowanego przez Ministerstwo Gospodarki.
Głównym założeniem konkursu jest udostępnienie usystematyzowanej wiedzy na temat azbestu oraz zachęcenie dzieci i młodzieży do popularyzacji informacji związanych z szeroko pojętą tematyką azbestową wśród lokalnych społeczności.
O konkursie czytaj na stronach: www.usuwamyazbest.pl, www.azbestout.pl.
O działaniach podejmowanych w ramach konkursu będziemy informować na bieżąco na naszej stronie www.
LEKCJE O TEMATYCE AZBESTOWEJW ramach konkursu "Usuwamy azbest" nauczyciele Zespołu Szkół w Szczuczynie przeprowadzą lekcje o tematyce azbestowej na podstawie scenariusza pobranego ze strony konkursu (listopad/grudzień 2009 roku).
Spotkania edukacyjne w sołectwach Gminy SzczuczynW ramach działań związanych z konkursem uczniowie klasy II Technikum w dniach 16 - 17 grudnia 2009 roku przeprowadzili spotkania we wszystkich sołectwach gminy Szczuczyn.
Na spotkaniach przedstawiano informacje dotyczące zagrożeń związanych z wyrobami zawierającymi azbest, informację na temat sposobów eliminowania wyrobów azbestowych i ich szkodliwych działań oraz informacje o "Programie oczyszczania kraju z azbestu na lata 2009 - 2032". Uczniowie omawiali również działania związane z programem w naszym rejonie. Na koniec spotkań przekazywali sołtysom przygotowane materiały informacyjne, zachęcając do zapoznania się z nimi.
Uczniowie na spotkania w sołectwach dotarli własnymi pojazdami.
Konkurs plastyczny "AZBEST W TWOIM OTOCZENIU"W ramach działań związanych z kampanią "Usuwamy azbest" ogłoszono konkurs plastyczny o tematyce związanej z azbestem. Do udziału w konkursach zaproszono młodzież z Publicznego Gimnazjum w Szczuczynie. Termin nadsyłania prac upływa 15 grudnia 2009 roku. Z niecierpliwością czekamy na prace i zwycięzców.
W dniu 19 stycznia 2010 roku na uroczystym apelu wręczone zostały dyplomy i nagrody laureatom konkursu plastycznego "AZBEST W TWOIM OTOCZENIU". W konkursie zwyciężył Michał Mordasiewicz z klasy I Technikum, przed Sebastianem Grochalem z klasy II Technikum oraz Joanną Markowską z klasy I Publicznego Gimnazjum w Szczuczynie. Wyróznienia zdobyły: Beata Kalinowska, Magdalena Bieńkowska, Kasia Owsianko oraz Marta Malinowska, wszystkie z Publicznego Gimnazjum w Szczuczynie. Zywcięzcom gratulujemy i życzyny dalszych sukcesów.
Przedstawienie o tematyce azbestowej1. W dniu 18 grudnia 2009 roku odbyło się przedstawienie o tematyce azbestowej połączone z wystawą edukacyjną na temat azbestu wypożyczoną z Federacji Zielonych GAJA.
Uczestnictwo w Sesji Rady Miejskiej W dniu 29 grudnia 2009 roku uczniowie z klasy II Technikum brali udział w XXXIV Sesji Rady Miejskiej w Szczuczynie. W czasie obrad przekazali informacje o działaniach podejmowanych w ramach konkursu „Usuwamy azbest” oraz informacje związane z problematyką azbestową na terenie kraju i w naszym regionie. Omówili również zagrożenia związane z azbestem na terenie naszej gminy – duże nagromadzenie wyrobów azbestowych, dzikie wysypiska itp.
Na zakończenie przekazali radnym Rady Miejskiej materiały edukacyjne związane z tematyką azbestową
Dystrybucja ulotekW ramach konkursu „Usuwamy azbest” uczniowie przygotowali i rozdali 3300 sztuk ulotek oraz rozprowadzili 300 sztuk plakatów o tematyce azbestowej. 1300 sztuk ulotek oraz 200 plakatów pozyskano z Ministerstwa Gospodarki, 500 sztuk ulotek pozyskano z Urzędu Miejskiego w Szczuczynie, pozostałe 1500 sztuk ulotek i 100 plakatów wydrukowano w szkole w pracowni informatycznej. Aby zminimalizować koszty ulotkę i plakat ze strony konkursu i plakat ze strony Ministerstwa Gospodarki o dzikich wysypiskach drukowano na jednej kartce A4.
Plakaty powstawały podczas lekcji z technologii informacyjnej jak również w domach uczniów, najciekawsze z nich umieszczono na płycie CD z materiałami edukacyjnymi o azbeście, wykorzystano w czasie wystawy prac konkursowych oraz rozprowadzono na terenie miasta i gminy Szczuczyn.
Podczas rozdawania ulotek uczniowie często rozmawiali z mieszkańcami i uczniami szkół o zagrożeniach związanych z wyrobami zawierającymi azbest, sposobach eliminowania wyrobów azbestowych i ich szkodliwych działań oraz o działaniach związanych z „Programem oczyszczania kraju z azbestu na lata 2009-2032”.
Dystrybucja przez uczniów ulotek i plakatów odbywała się:
- na terenie miasta Szczuczyn,
- na terenie Zespołu Szkół w Szczuczynie i Zespołu Szkół w Niećkowie,
- na terenie gimnazjum w Szczuczynie i Wąsoszu,
- w szkołach podstawowych w Szczuczynie , Bzurach, Niedźwiadnej,
- na spotkaniach w sołectwach,
- na sesji Rady Miejskiej.
Happeningi w szkołachW ramach działań związanych z konkursem uczniowie klasy II Technikum w dniach 5 – 6 stycznia 2010 roku przeprowadzili happeningi w szkołach.
Happening oglądali uczniowie szkół:
- podstawowych :
= Zespół Szkolno-Przedszkolny ok. 250 uczniów,
= Szkoła Podstawowa w Bzurach ok. 40 uczniów,
= Szkoła Podstawowa w Niedźwiadnej ok. 70 uczniów,
- gimnazjalnych:
= Publiczne Gimnazjum w Szczuczynie ok. 300 uczniów,
= Publiczne Gimnazjum w Wąsoszu ok. 200 uczniów,
- ponadgimnazjalnych:
= Zespół Szkół w Niećkowie ok.350 uczniów.
Do przeprowadzenia happeningów wykorzystano wystawę edukacyjną o tematyce azbestowej wypożyczoną z Federacji Zielonych GAJA. W czasie happeningów rozdawano ulotki i plakaty. Młodzież chętnie odpowiadała na pytania uczniów i nauczycieli dotyczące problematyki azbestowej.
Wystawa prac konkursowychW ramach działań związanych z konkursem w dniach 7 - 8 stycznia 2010 roku w hali sportowej naszej szkoły zorganizowano połączoną wystawę prac konkursowych "AZBEST W TWOIM OTOCZENIU" z wystawą edukacyjną o tematyce azbestowej wypożyczoną z Federacji Zielonych GAJA.
Wystawę z ciekawością oglądali uczniowie naszej szkoły. Podczas oglądania uczniowie klasy II Technikum udzielali informacji związanych z problematyką azbestową swoim kolegom
Co z tym AZBESTEM?Prezentowany cykl artykułów powstał w Zespole Szkół im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Szczuczynie w ramach konkursu „Usuwamy azbest”. Cykl składa się z 4 części:
1. PROGRAM OCZYSZCZANIA KRAJU Z AZBESTU NA LATA 2009 – 2032,
2. AZBEST W POLSCE,
3. DLACZEGO NALEŻY USUNĄĆ AZBEST?,
4. USUWANIE AZBESTU.
W artykułach wykorzystano materiały ze strony konkursu www.usuwamyazbest.pl – zapraszamy do lektury.
PROGRAM OCZYSZCZANIA KRAJU Z AZBESTU NA LATA 2009 – 2032
Usuwanie wyrobów zawierających azbest, szczególnie pokryć dachowych i innych materiałów budowlanych z zawartością azbestu jest procesem długotrwałym i kosztownym, który musi być rozłożony na wiele lat. Proces ten powinien być przeprowadzony ze szczególnym zachowaniem zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Jego całkowite wyeliminowanie staje się szczególnie istotnie, w kontekście członkostwa Polski w Unii Europejskiej.
W celu sukcesywnego eliminowania z użytkowania wyrobów zawierających azbest opracowano „Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032”, który jest realizowany przez ministra właściwego do spraw gospodarki i utrzymuje cele przyjętego przez Radę Ministrów 14 maja 2002 r. „Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski”:
Realizacja „Programu Oczyszczania Kraju z Azbestu” została zaplanowana na lata 2009-2032 z uwagi na wieloletnią trwałość płyt azbestowo-cementowych i innych wyrobów zawierających azbest stosowanych w budownictwie (minimum 30 lat), dużą ilość tych wyrobów, wysokie koszty ich usuwania.
Cele Programu:
1) usunięcie i unieszkodliwienie wyrobów zawierających azbest;
2) minimalizacja negatywnych skutków zdrowotnych spowodowanych obecnością
azbestu na terytorium kraju;
3) likwidacja szkodliwego oddziaływania azbestu na środowisko.
Cele te będą sukcesywnie realizowane do roku 2032, w którym zakładane jest oczyszczenie kraju z azbestu. Wyroby azbestowe zostaną całkowicie wyeliminowane z użytkowania - odpady trafią na składowiska odpadów niebezpiecznych (w tym podziemne), zostaną przekształcone w sposób zapewniający unicestwienie włókien azbestu lub – w dopuszczonych prawem przypadkach – zostaną pozostawione w ziemi. Szacuje się, że na terenie kraju nadal użytkowane jest ok. 14,5 mln ton wyrobów zawierających azbest (w latach 2003-2008 usunięto ok. 1 mln ton). Opracowany program zakłada, że w kolejnych latach, zostaną wycofane z użytkowania następujące ilości odpadów zawierających azbest:
· w latach 2009 - 2012 około 28% odpadów (4 mln ton),
· w latach 2013 – 2022 około 35% odpadów (5,1 mln ton),
· w latach 2023 – 2032 około 37% odpadów (5,4 mln ton).
Podstawą realizacji Programu jest rzetelna inwentaryzacja wyrobów zawierających azbest, co wymaga zaangażowania i współpracy wielu organów państwowych, jednostek samorządu terytorialnego, licznych instytucji, a także aktywności społeczeństwa.
Szacunkowa ilość wyrobów azbestowych w powiecie grajewskim – na zdjęciu (Ĺąródło: Plan ochrony przed szkodliwością azbestu i program usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu Powiatu Grajewskiego na lata 2007-2032).
AZBEST W POLSCEPolska nie posiada złóż azbestu nadających się do eksploatacji przemysłowej. Po roku 1945 sprowadzono do Polski ok. 2 mln. ton azbestu. Był to głownie azbest importowany z byłego Związku Radzieckiego, a także z Chin i Afryki Południowej. Zużyty został do produkcji wyrobów azbestowo-cementowych (a-c), zwłaszcza płyt płaskich i falistych. Produkcję tego rodzaju płyt rozpoczęto w Polsce już w 1907 roku, a jej szybki rozwój nastąpił po roku 1950, trwając do 28 września 1998 r.
W Polsce azbest stosowano w produkcji następujących grup wyrobów:
• Wyroby azbestowo-cementowe takie jak: płyty faliste, płyty „karo”, płyty płaskie stosowane jako elewacje zewnętrzne, płyty okładzinowe, płyty dekarskie, ściany działowe i osłonowe rury ciśnieniowe, wodociągowe i kanalizacyjne, Wyroby te są ogniotrwałe, odporne na korozje i gnicie, wytrzymałe na działania mechaniczne, lekkie, trwałe, zawierają od 10 -18% azbestu.
• Wyroby izolacyjne stosowane do izolacji kotłów parowych, wymienników ciepła, zbiorników, przewodów rurowych, a także ubrań i tkanin ognioodpornych (wata, włóknina, sznury, przędza, tkaniny termoizolacyjne, taśmy). Wyroby te mimo, że nie należą do najbardziej rozpowszechnionych materiałów zawierających azbest, są źródłem dużej emisji pyłu azbestu, podczas prac zabezpieczających i rozbiórki; w zależności od przeznaczenia zawierają od 75 do 100% azbestu.
• Wyroby uszczelniające: tektury, płyty azbestowo-kauczukowe, uszczelki, szczeliwa plecione. Najbardziej powszechnymi wyrobami uszczelniającymi są płyty azbestowo-kauczukowe, które charakteryzują się odpornością na podwyższoną temperaturę , wytrzymałością na ściskanie, dobrą elastycznością. Szczeliwa plecione są stosowane do uszczelniania części elementów pracujących w wysokich temperaturach, a także w środowisku wody, pary wodnej, gazów aktywnych i obojętnych, kwasów organicznych i nieorganicznych, smarów, olejów, rozpuszczalników, gazów spalinowych, ługów, roztworów soli – udział azbestu w granicach od 30% do 50%.
• Wyroby cierne zawierające do 40% azbestu, takie jak: okładziny cierne i taśmy hamulcowe stosowane do rożnego typu hamulców. Azbest stosowany do ich produkcji chroni elementy robocze przed zbytnim przegrzewaniem.
• Wyroby hydroizolacyjne: lepiki asfaltowe, kity uszczelniające, asfalty drogowe uszlachetnione, zaprawy gruntujące, papa dachowa, płytki podłogowe. Wyroby te zawierają od 20 do 40 % azbestu.
• Azbest stosowany był także w produkcji m.in. filtrów w browarnictwie, masek przeciwgazowych – w granicach od 16 do 30%.
Szacunkowa ilość wyrobów azbestowych w Polsce – na zdjęciu (Ĺąródło: muratordom.pl).
DLACZEGO NALEŻY USUNĄĆ AZBEST?Niektóre spośród wymienionych wyrobów azbestowych są źródłem emisji włókien azbestowych do środowiska, co stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia. Włókna azbestu są praktycznie niezniszczalne, a stopniowa degradacja materiałów azbestowych powoduje uwalnianie włókien do powietrza. Ich wdychanie i kumulowanie się w płucach może powodować poważne choroby układu oddechowego, w tym zwykle po kilkunastu - kilkudziesięciu latach, pojawianie się nowotworów azbestozależnych. Dopiero w latach 80-tych XX wieku, azbest uznany został za jeden z najbardziej rozpowszechnionych czynników rakotwórczych w środowisku i obecnie wiadomo, że jest on jednym z najgroźniejszych zanieczyszczeń na ziemi.
ZAKAZ STOSOWANIA AZBESTU
W wielu krajach wprowadzono zakaz produkcji i importu wyrobów azbestowych. Poszczególne państwa Unii Europejskiej oraz inne, jak np.: USA, Kanada, Japonia juz w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku ograniczyły lub zakazały stosowania azbestu, w tym obrotu materiałami zawierającymi azbest oraz importu tych materiałów na swój obszar celny.
W Polsce zakazano produkcji, importu i stosowania wyrobów azbestowych ustawą z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest (Dz. U. z 2004 r. Nr.3, poz. 20 z poźn. zm.). W efekcie, zgodnie z tą ustawą produkcja płyt azbestowocementowych została zakończona do 28 września 1998 r. Natomiast od 28 marca 1999 r. obowiązuje zakaz obrotu azbestem i wyrobami zawierającymi azbest.
JAK UCHRONIĆ SIĘ PRZED DZIAŁANIEM AZBESTU?
Podstawą bezpiecznego postępowania z materiałami azbestowymi jest niedopuszczanie do ich uszkadzania, które skutkuje emisją włókien azbestu do powietrza. Dopuszczalne jest użytkowanie materiałów zawierających azbest, które są w dobrym stanie technicznym, nie posiadają uszkodzonej powierzchni lub są odpowiednio zabezpieczone np. przez pomalowanie.
Usuwanie azbestu i materiałów azbestowych trwa w Polsce już od kilku lat, dotyczy budynków, instalacji i budowli przemysłowych. Zdecydowana większość materiałów zawierających azbest to płyty azbestowo-cementowe, dawniej powszechnie stosowane jako pokrycia dachowe, elewacje w elementach ściennych i w wielu urządzeniach technicznych. Bezpieczne użytkowanie i usuwanie wyrobów zawierających azbest oraz postępowanie z odpadami zawierającymi azbest, które zostały zaklasyfikowane jako niebezpieczne musi być prowadzone zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi i odpowiednimi procedurami - tak, aby prowadzone działania nie stanowiły zagrożenia dla zdrowia osób wykonujących prace, mieszkańców oraz środowiska.
Wszystkie wyroby zawierające azbest musza być wycofane z użytkowania na terenie Polski do końca 2032 roku.
USUWANIE AZBESTUZastosowane w budownictwie i w innych gałęziach gospodarki wyroby z azbestem, nie stanowią zagrożenia, dopóki są nieuszkodzone. Zagrożenie może natomiast stwarzać ich niewłaściwe usuwanie, np. kiedy w czasie obróbki mechanicznej (m.in. kruszenia, łamania, zrzucania) następuje uwalnianie włókien azbestowych do powietrza i zachodzi niebezpieczeństwo ich wdychania. Pomimo sprawdzonych metod bezpiecznego postępowania z azbestem, regulowanych przez przepisy prawne zdarza się, że płyty azbestowo-cementowe usuwane są w sposób niewłaściwy, co stwarza realne zagrożenie emisji włókien azbestu do powietrza. Jeżeli na terenie danego obiektu znajdują się wyroby azbestowe wymagające usunięcia, należy pamiętać, że:
- może tego dokonać tylko odpowiednio przeszkolona osoba lub profesjonalna firma posiadająca uprawnienia, odpowiedni sprzęt i zatwierdzony przez starostę program gospodarowania odpadami niebezpiecznymi;
- wszystkie prace związane z usuwaniem azbestu, muszą być prowadzone na mokro, co zapobiega uwalnianiu włókien azbestowych do powietrza i minimalizuje ich wdychanie do płuc;
- zdemontowane wyroby zawierające azbest są niebezpiecznymi odpadami i zakazane jest ich powtórne wykorzystywanie;
- niebezpieczne odpady zawierające azbest muszą być unieszkodliwione poprzez składowanie w odpowiednio wyznaczonych do tego miejscach – nie mogą być pozostawiane na terenie posesji, bądź wyrzucane na dzikie wysypiska.
GDZIE MOŻNA UZYSKAĆ INFORMACJE I POMOC?
Wszelkie informacje na temat usuwania wyrobów zawierających azbest, w tym informacje o profesjonalnych firmach oraz składowiskach odpadów azbestowych można uzyskać w urzędzie gminy oraz na stronach internetowych: www.bazaazbestowa.pl, www.mg.gov.pl.
MOŻLIWOŚCI DOFINANSOWANIA
Istnieje możliwość pozyskania dofinansowania na usuwanie wyrobów azbestowych:
- Bank Ochrony Środowiska (BOŚ) we współpracy z Wojewódzkimi Funduszami Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (WFOŚiGW) udziela preferencyjnych, proekologicznych kredytów m.in. na bezpieczne usuwanie wyrobów zawierających azbest, ich unieszkodliwienie poprzez złożenie na składowisko i przedsięwzięcia termomodernizacyjne;
- Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) oraz WFOŚiGW udzielają wsparcia na inwestycje związane z oczyszczaniem kraju z azbestu w formie kredytów preferencyjnych lub dotacji;
- wiele gmin dofinansowuje (od 30 do 100%) działania związane z usuwaniem wyrobów zawierających azbest, które są realizowane przez mieszkańców zgodnie z przepisami
- środki ekologiczne pochodzące z funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej;
- istotnym źródłem finansowania są środki unijne przeznaczone na działania związane z ochroną środowiska przed azbestem, o które jednostki samorządowe mogą występować samodzielnie lub w układzie porozumień, np. międzygminnych, co zwiększa szansę na uzyskanie wsparcia finansowego.
Ciekawe strony o azbeście:
Azbest - narażenie i skutki zdrowotne www.ciop.pl
|
